PM BAINIMARAMA - ADDRESS AT THE 2012 ADI SALUSALU FESTIVAL (LAUTOKA)

27/10/2012


Ni sa tiko na Turaga Na iLiuliu ni Matabose ni Yasana ko Ba;

Turaga, Marama Bale ni Vanua;

Cauravou, Gone Yalewa kei na i Solisoli;

Ni tiko talega na Qase ni Lotu;

Dau ni Bisinisi; Vakailesilesi Kece e na Veikabani kei na Matanitu;

Kei kemudou na Lewe ni Komiti ni Adi Salusalu Carnival ni 2012

Vakavinavinaka

Taumada au vakavinavinakataka na veiqaravi levu Vakaturaga, Vakavanua kau mai kidavaki kina e na yakavi e daidai.

Au doka na veisureti ka a yaco yani e na noqu Vale ni Volavola meu mai vakaitavi e na soqo levu ni Adi Salusalu 2012.

Oqo e sega ni qai matai ni soqo meu bau nanumi yani kina meu mai dolava kau sa vakavinavinaka kina vakalevu.

Na i Naki ni Soqo Oqo

E macala tu e na i tuvatuva levu ni Yasana Vakaturaga ko Ba na soqo ni Adi Salusalu ka tukuni vei au na kena i naki me:

Ø Vukea na kena tutaki tikoga na vuli, oya na kena vakarautaki ka vakaqaqacotaki na tobu ni i lavo me qarava na Sikolasivi ve ira na gone ni Yasana ko Ba era sasaga voli e na vuli torocake na (Tertiary education);

Ø Na kena i karua ka bibi talega o ya na nodra kau vata mai na lewe in Yasana levu ko Ba me ra mai veisotari, veilakovi ka veikilai e na kena mai tutaki ka marautaki ka cuqeni vata na i naki ni soqo bibi oqo.

Ø Au rogoca ni Adi Salusalu 2012 e sureti ira talega mai na veikawa tamata duidui ka ra sa okati mera lewe ni Yasana ko Ba.

Ø Oqo ko ira kece era mai Vuli ka Cakacaka kei ira era cicivaki Bisinisi kei na Dauteitei, moni mai duavata e na soqo ni kumuni lavo ni Adi Salusalu.

Ø Oqo sara talega na rai sa sasaga tiko kina vakaukauwa na Matanitu e na noda uqeti, ka lomavata, ka veitokoni, veivukei, ka veilomanitaka vata na kena tara cake na noda Vanua Matanitu.

Ø E na dredre sara na sasaga ni toso ki liu kei na rawa ka vakaiyau ke tu ga na duidui kei na tatawasewase me vaka eda sa vakadinadinataka e na veigauna sa oti.

Vakaitavi ni Veitabana eso Vaka Matanitu kei na Bisinisi

Ø E tukuni talega vei au na nodra vakaitavi na vei Tabana Vakamatanitu kei ira na Veitabana tu vakataki ira. Oqo ena nodra mai vakaraitaka ka dusia na veika era dui qarava e na nodra veitabana, ka salavata kei na veiveisau lelevu sa qarava tiko mai na Matanitu Veiliutaki e daidai.

Ø E vakaraitaki talega vei au ni ra na mai vakaraitaka ena soqo oqo na cakacaka ni buli yaya kei na i voli eso, era bulia na Daunibisinisi e na Yasayasa VakaRa ka dolavi talega vei ira me ra volitaka na nodra i voli e na loma ni dua na macawa mai oqo.
Vurevure ni Yau e na Noda Matanitu

Ø E kilai na Yasana levu ko Ba e na i vurevure ni yau e na noda Matanitu e na dua na gauna balavu.

Ø Oqo na cakacaka ni Suka, na Koula, Saravanua, Buliyaya, Qaqi ni Kau, Livaliva, Wai kei na vuqa tale.

Ø E solia ka vakarautaka talega na yasana ko Ba na veivakacakacakataki levu ka ra drodro mai kina vakayauyau na lewe i Viti me ra mai bula ka Veiqaravi kina kei ira talega mai Vanua tani.

Ø Ka kilai talega na Yasana levu oqo e na kena soli na veiqele vakaitaukei me tara ka tete kina na Veibisinisi kei na veivakatorocaketaki raraba me vaka kau tukuna oti mai cake.

Ø Sa koto na vakabauta ni dou na tomana tikoga na i tavi bibi ka yaga oqo e na kena tokoni na bula vakailavo ni noda vanua.
Cakacaka ni Matanitu

Ø Sa vakayacora tiko na Matanitu na veiveisau lelevu me na vinaka kina na noda qaravi na lewenivanua taucoko.

Ø E na noda qele e matata tu ni sega ni dua e na kauta tani na noda taukeniqele na iTaukei.

Ø Oqo e dua na tikina e sa na matata tu na kena i tutu ena noda Yavu ni Vakavulewa vou e na buli, ka sa na sega ni rawa vua e dua me na vakayagataka tale na qele e na dua tale na i vadi vakapolitiki e na dua na gauna mai muri.

Ø E dina ni tiko e na Lalawa levu kei na iTuvatuva Vakamatanitu e na kena vakayagataki vakavinaka na qele vei ira era gadreva, sa koto vata talega kei na i vakarau dodonu e na nodra rawata na iTaukei ni Qele na i lavo ka na veiganiti kaya na lisitaki ni nodra qele ka sega na veivakalolomataki me vaka e dau vakayacori tu e liu.

Ø Sa raica tiko na Matanitu na noda qaravi vakavinaka na Lewe i Viti e na veika ga e dodonu me vakayacori me vaka e sa vakayacori tiko e daidai e na veivuke e vuqa ka sa caka e na:

Nodra vukei na dravudravua, kei ira era tiko leqa;
Na nodra i Curucuru ni Vuli kei na i sau ni Vola ni Vuli kei na i Vodovodo ni Basi ni gone vuli;
Na wai ni gunu kei na Veivakalivalivataki;
Na ta ni veigaunisala me semata yani na veivanua dredre kei na veitokaitua ni yanuyanu lelevu;
Na vakarawarawataki ni gaunisala ni veilakoyaki;
Na veiqaravi ni Tabacakacaka ni Bula kei na veiqaravi Vaka Vuniwai;
Na itavi ni Veitaqomaki Vakalawa;
Na kena vakadeitaki na nomuni veivakabauti na lewenivanua e na veiqaravi kece Vakamatanitu mai vei ira na Vakailesilesi Vakamatanitu.

Na Veiwekani Vakamatanitu

Ø Sa vakatetea ko Viti na noda semati yani kina vei Matanitu Dauveivoli e na noda Vuravura ka sa dolava oti talega na kena Vale ni Volavola vou mai: Indonesia, Aferika, mai Brazil, United Arab Emirates (e na Tokalau e Loma kei Vuravura) kei na Ceva kei Korea.

Ø Ka okati kina na veidinadinati ni veiwekani ka sa sainitaki oti vakalawa mai vei rau na noda Mata Tudei mai New York kei Washington kei na vuqa na Matanitu tu vakataki ira e na vuravura.

Ø Sa na sega ni da na qai sogoti ka qovi tiko se yalani mai na i vakarau makawa ni veivakatorocaketaki me vaka e liu ka sa tatadoladola mai na nodra vakatataro mai taudaku e na nodra mai via vakaduri Bisinisi e na noda vanua.
Veiwekani Vaka Melanisia

Ø Sa qai qaqaco mai ka vinaka sara na noda veiwekani Vaka Melanisia ka da tu vata e na noda veivukevukei e na Cakacaka vata ena bula vakailavo, kei na veitokoni raraba e na veivoli, vuli kei na vuqa tale.

Ø Ka sa vakaduri ka dabe toka na Valenivolavola vou ni Melanesian Spearhead Group e na Koro Turaga kei Vanuatu e Port Vila, me qarava na Cakacaka levu oqo.
Adi Salusalu 2012

Ø Au sa vakavinavinakataka na i naki cecere ka tauyavutaki kina na Soqo Levu oqo ni Adi Salusalu ni Yasana ko Ba.

Ø Era na raica na gone ni Yasana ni tekivu sara ga na veitokoni mai na nodra loma ni Yasana kei na Veitikina e 21 e na Yasana levu ko Ba.

Ø Sa noqu i tavi Dokai meu Dolava na Soqo Macawa Dua ni Adi Salusalu. Mo ni Kalougata ka me noda vata na Loloma Levu ni noda Turaga.

Vinaka vakalevu.