iRogo ni Veidewavi ni Mate
E 258 na kisi vou vakadeitaki ena loma ni 24 na aua sa oti me yacova na 8 ena mataka nikua. E 152 na kisi mai na Yasayasavakara, 106 na kisi ena iWasewase e Loma. Na matailalai ni tukutuku ni vanua e ririkotaki vakalevu ena taba ena bogi nikua ena vatavata ni Tabacakacaka ni Bula. Ena rawa tale ga ni o raica ena vatavata ni COVID ni Tabacakacaka ni Bula ena
http://bit.ly/3vE2ZBb, na vanua era tiko kina na veikisi vou, na kisi vakadeitaki kei na kisi era sa bula mai na matetaka.
E 1 na kisi vou ni COVID-19 e vakadeitaki e Somosomo, ena yanuyanu o Naviti mai na yatu Yasawa. A laurai vua na ivakatakilakila ni tauvimate bibi ka vukataki ena waqavuka ena Valenibulalevu e Lautoka.
E 436 na kisi vou era sa bula mai na matetaka, qo mai na iotioti ni tukutuku a kacivaki, kena ibalebale ni sa 19,130 na kisi vakadeitaki. E 9,175 na kisi vakadeitaki ena iWasewase e Loma, e 9,786 ena Yasayasavakara ka 5 na kisi vakadeitaki ena iWasewase na Vualiku (Nabouwalu kei Macuata) kei na 164 na kisi vakadeitaki ena iWasewase na Tokalau (Kadavu). Sa tekivu dikevi tale na ivakarau ni kena cakacakataki na iwiliwili ni kisi vakadeitaki ka namaki me na tubu na iwiliwili ni lewenivanua era bula ena vica na macawa mai qo.
Sa 45, 561 na kisi ena gauna a tekivu veidewavi kina na matetaka ena Evereli ni 2021. Sa 45,631 na kisi e Viti me tekivu mai na vula o Maji ni 2020, sa bula e 25,725.
Na lewenivanua era vakaleqai ena COVID-19
E sega ni dua a vakaleqai mai na COVID-19 ena vakaraitaki yani nikua. E 3 sa vakadeitaki vei ratou na COVID-19 ratou sa leqa. Ia, sa vakadeitaki vakavuniwai ni sega ni vu ni leqa na COVID-19, eratou leqa ga ena mate bibi sa tauvi iratou rawa tiko.
Ena irogo ni lewenivanua era sa leqa, sa 479 taucoko na leqa mai na COVID-19 e Viti. E 477 na lewenivanua era leqa me tekivu ena Evereli ni yabaki qo. E yaga moni kila ni ratou gadreva na timi ni vakadidike vakavuniwai me na qaravi ena loma ni 4 na siga na vaqaqai, vakadeitaki kei na kacivaki ni kisi era sa leqa me qai cakacakataki kina na ivakatautauvata ni leqa ena loma ni 7 na siga. Qo ena yavutaki mai na tikinisiga ni leqa me rawa ni vukea me taucoko na itukutuku sa sokumuni nibera ni kaburaki. Ena ika23 ni Okosita, ni vakatautauvatataki ena 7 na siga, e rauta ni 7 na leqa ena COVID ena dua na siga. Ni vakatautauvatataki ena 7 na siga, e rauta ni 2 na leqa ena COVID ena iWasewase e Loma ka 5 mai na Yasayasavakara.
E 297 tale ga na tauvi COVID-19 era sa leqa mai na tauvimate bibi sa tauvi ira rawa tiko; qo era sega ni oka mera leqa ena COVID-19.
Na Curu e Valenibula
Ena gauna qo e 242 taucoko na tauvi COVID-19 era curu tiko e valenibula. E 115 era curu ena Valenibulalevu e Lautoka, 23 ena Valenibula Veivuke na FEMAT ka 104 ena Valenibulalevu e Suva, St Giles kei Makoi. E 20 na tauvimate era sa tauvimate bibi, 11 sa bibi vakalevu sara vei ira na mate.
iRogo ni Vakadidike Vakavuniwai
E 3,894 taucoko na lewenivanua era vakadikevi ka 445 e tauri na nodra sabolo ena veivanua ni vakadidike vakavuniwai tudei ena loma ni 24 na aua sa oti. Sa 506,636 taucoko era sa dikevi vakavuniwai ka 87,929 sa tauri na nodra sabolo me yacova mai nikua. Ena vanua ni vakadidike veitosoyaki, sa 1,566 sa vakadidiketaki vakavuniwai me yacova mai na ika27 ni Okosita ka 179 na sabolo e tauri. Sa 808,853 taucoko na levu ni lewenivanua era sa vakadidiketaki vakavuniwai me yacova mai nikua ka 71,426 sa tauri na nodra sabolo.
iRogo ni Vakadidiketaki ni Sabolo
E 328,567 taucoko na levu ni sabolo sa vakadidiketaki rawa me tekivu mai na Evereli ni 2021 ka 371,428 na levu kece ni sabolo sa vakadikevi rawa me tekivu mai ena Maji ni 2020. Sa 1,560 taucoko na sabolo vakadidiketaki ena ika27 ni Okosita. Ni vakatautauvatataki ena 7 na siga e rauta ni 1,680 na sabolo e vakadidiketaki ena dua na siga se 1.9 mai na 1,000 na lewenivanua. Na tauri sabolo vakamacawa sa 12.9 mai na 1,000 na lewenivanua, se sivita tiko ga na nodratou vakatutu na WHO oya me 4 mai na 1,000 ena veimacawa. Ni vakatautauvatataki ena 7 na siga e rauta ni 19.7 na pasede ni kisi vakadeitaki, qo sa lutu tiko na iwiliwili, ia se vakatakilai tiko ga na tubu ni dewa tawakilai ni mate.
iRogo ni Veicula
Me yacova mai na ika27 ni Okosita, sa 558,414 na lewenivanua era sa cula ena imatai ni cula ka 263,243 ena ikarua ni cula. E kena ibalebale ni sa 95.2 na pasede ni lewenivanua e gadrevi era sa cula ena imatai ni cula ka 44.9 na pasede era sa cula ena ikarua ni cula. Sa vakarau me mai vakacavari na ituvatuva ni imatai ni veicula, qo me vukea na nodra qaravi na veitikotiko era se lewe lailai tiko na sa cula ka me vakadodonutaki na iwiliwili ni lewenivanua e dodonu mera cula ena ituvatuva ni veicula sa taurivaki tiko.
Ni raica ena vatavata ni veicula ni Tabacakacaka ni Bula na iwiliwili ni lewenivanua era sa cula vakadua kei ira sa cula vakarua ena noda vanua, vaka kina na veiwasewase lelevu (divisional) kei na veiwasewase lalai (sub-divisional). Ena rawa ni o raica na vatavata qo ena
http://bit.ly/3h2JfCZ
Veika me baleta na matetaka
Ni vakatautauvatataki ena 7 na siga, sa 334 na kisi vou ena dua na siga se 377 na kisi mai na 1 na milioni na lewenivanua ena dua na siga. Mevaka sa kacivaka oti na Vunivola Tudei ni Tabacakacaka ni Bula, ena sega ni vakayagataki na iwiliwili ni kisi vakadeitaki ena veisiga me vakaraitaka na veidewavi ni mate e Suva - Nausori. Sa wanonova matua tiko na Tabacakacaka ni Bula na veidewavi totolo ni mate ena kisi vakadeitaki e veisiga, na curu e valenibula kei na leqa mai na COVID.
E dina ni lutu tiko na iwiliwili ni sabolo e vakadikevi, ia na ivakarau ni vakadikevi ni sabolo ena noda vanua se sivita tiko ga na ivakarau e ratou vakadonuya na WHO. Oya na 4 na sabolo mai na 1,000 na lewenivanua ena dua na macawa (se 3,500 na sabolo e vakadikevi ena dua na macawa). Sa na veisautaki na ituvatuva ni tauri sabolo ena veitikotiko kevaka e tubu tiko ga na iwiliwili ni tauvimate bibi ka volekata yani na itagede ni kena rawa ni tarovi na matetaka.
Se laurai ni tubu tiko ga na iwiliwili ni kisi ka 33.5 na pasede ni kisi vakadeitaki ena Yasayasavakara. E vakaraitaka na dewa tawakilai ni mate ena iwasewase qo. E dina ni lutu na kisi vakadeitaki ena iWasewase e Loma ia e vakaraitaka na dewa tawakilai ni mate ena 20.5 na pasede. Sa lutu tale ga na iwiliwili ni leqa e Suva – Nausori ena loma ni 4 na macawa sa sivi. Na ivakatautauvatataki ni leqa ena 7 na siga mai na Yasayasavakara sa sivita na kena ena iWasewase e Loma.
Na veikisi vakadeitaki mai na Vualiku e vakaraitaka ni dei tiko ga na ririko ni kena na rawa ni dewa tawakilai na matetaka. Ena gadrevi me tomani tale na vaqaqai ni sema ni veitaratara kei na macala ni vakadikevi ni sabolo me rawa ni na qai kilai kina na itagede ni dewa tawakilai ni matetaka. Me yacova mai qo, era galala mai na mate na lewenivanua era veitaratara kei na imatai ni kisi ka ra sa korotinitaki tiko. Se sega tale ga ni vakadeitaki na mate vei ira na lewenivanua e tauri na nodra sabolo ena lomanivanua vakatabui e Nabouwalu kei na veitikotiko volekata. Sa bulabula vinaka tiko na kisi vakadeitaki mai Nabouwalu (cakacaka ena wavu) ka se sega ni vakadeitaki na mate vei iratou na nona lewenivuvale. E sega tale ga ni vakadeitaki na mate vei ira na imatai ni sema ni veitaratara. Na 3 na kisi vakadeitaki e Namara Tiri e Labasa, sa laurai rawa e 60 na isema ni veitaratara. Sa tauri oti na nodra sabolo ka ra galala mai na mate. Se tomani tiko ga na veivaqaqai me rawa ni vakadeitaka na iwiliwili ni isema ni veitaratara.
E kauaitaki tiko vakalevu na veidewavi ni mate e Kadavu kei na Yatu Malolo mevaka ni sa matata na dewa tawakilai ni mate ena yanuyanu e rua qo. E namaki me rau na tubu vata kei na ririko ni tauvimate bibi kei na vakaleqai mai na COVID. E kauaitaki tale tiko ga na nona leqa e dua na lewenivanua mai na yanuyanu o Naviti, ena Yatu Yasawa baleta e ivakaraitaki ni veidewavi tiko na mate ena yanuyanu.
iVakasala raraba
Tauvimate bibi mai na COVID-19
Era se leqa tiko ga mai vale na lewenivanua e bibi vei ira na COVID-19 se ra qai gole mai valenibula ni sa bibi vei ira na mate. Mevaka e kacivaka na Vunivola Tudei ni Tabacakacaka ni Bula enanoa: e 78 na pasede ni vakaleqai mai na COVID-19 ena gauna ni veidewavi ni matetaka qo era leqa ga mai vale, se na gauna e cicivaki kina e valenibula se ni oti ga e 2 na siga ni nodra curu – e ivakatatao ni nodra rawa ni qaravi me ra vakabulai.
Na tauvimate bibi ena gadrevi me na laurai vakatotolo, ke bera na nodra qaravi ena ivakatatao ni nodra na rawa ni bula mai na tauvimate. Era ririkotaki vakalevu ni na rawa ni bibi na mate vei ira era sa sivia na yabaki 50 se o ira na tauvimate bibi mevaka na matenisuka, mateniuto, mateniivi, levulevu sivia, se tiko bibi.
Kevaka e ririkotaki vakalevu nio na tauvimate bibi ka vakila na ivakatakilakila ni COVID-19 mevaka na vuvu, savuniucu, katakata, mosinitilotilo, momosi na yago, mosiniulu, sega ni vakila na ikanakana ni kakana se boica rawa e dua na ka – kerekere mo gole ina dua na vanua ni veiqaravi vakavuniwai voleka mo lai dikevi.
Ni sa kerei na lewenivanua mo ni kila na ivakatakilakila ni sa bibi na COVID-19, qo e okati kina na:
• Taqanicegu
• Mosinisarisari
• Mosiniulu me vica na siga
• Veilecayaki, sega ni rawa ni yadra se me yadra vakadede.
• Mamacaniyago, tebenigusu se qaqalo.
Sa vakarautaki eso na valenibula e Suva – Nausori me qaravi ira vakatabakidua na lewenivanua sa bibi vei ira na COVID-19. Kevaka o vakila se dua na nomu lewenivuvale e Suva – Nausori sa vakila na ivakatakilakila ni sa bibi na COVID-19 me gole vakatotolo ena dua na vanua e qaravi vakatabakidua kina na tauvi COVID:
- Valenibulalevu e Suva
- Valenibula veivuke na FEMAT ena Vodafone Arena
Na lewenivanua e Nausori era vakila ni sa bibi na nodra tauvi COVID, me ra gole ina:
- Valeniwai e Nausori
- Valenibula e Wainibokasi
Ena Yasayasavakara, kerekere ni gole ena dua na valeniwai voleka kevaka oni vakila ni sa bibi vei kemuni na COVID-19.
Qirita na 165 kevaka o sega ni rawa ni gole ina dua na vanua ni veiqaravi vakavuniwai.
Ni sa tataunaki na lewenivanua ena Vualiku, sa ka bibi mo ni rogoca na ivakasala ka tomana na kena vakamuri na iwalewale ni tataqomaki mai na COVID. E dina mada ga ni veikisi kece sa vakadeitaki era sema kece tiko ena veiqaravi ena wavu e Nabouwalu. E dua e vakaitikotiko e Nabouwalu kei ratou na vo ni 3 na kisi sa vakadeitaki e ratou vakaitikotiko e Namara Tiri ka voleka ina tauni o Labasa.
Ni sa kerei na lewenivanua mo ni vakamuria na iwalewale ni tataqomaki ka me tokari tiko na iubinigusu kei na ucu ena veigauna kece ni biuta kina na nomuni vale, me sava vakawasoma na liga ena sovu kei na wai se na isavaniliga vakawainimatetaki. Me rokovi na veiyawaki me 2 na mita. Ni biuta ena nomuni talevoni na careFIJI app ka me waqa tiko. Nanuma mo ni cula.
Vinaka.