ITAUKEI - STATEMENT BY PERMANENT SECRETARY FOR HEALTH & MEDICAL SERVICES DR. JAMES FONG - 27.07.21

27/07/2021


iRogo ni Veidewavi ni Mate
E 715 na kisi vou vakadeitaki ena loma ni 24 na aua sa oti me yacova na 8 ena mataka nikua. E 97 na kisi mai na Yasayasa vaka Ra ka 618 na kisi ena Wasewase e Loma. Na matailalai ni tukutuku ni vanua e ririkotaki vakalevu ena taba ena bogi nikua ena vatavata ni Tabacakacaka ni Bula kei na iVolamata ni Matanitu (Fijian Government Facebook page). Ena rawa tale ga ni o raica ena vatavata ni COVID ni Tabacakacaka ni Bula ena http://bit.ly/3vE2ZBb, na vanua era tiko kina na veikisi vou, na kisi vakadeitaki kei na kisi era sa bula mai na matetaka.

E 128 na kisi vou era sa bula mai na matetaka, qo mai na iotioti ni itukutuku a kacivaki, sa kena ibalebale ni sa 18,512 na kisi vakadeitaki. E 16,518 na kisi vakadeitaki ena iWasewase e Loma ka 1,994 ena Yasayasa vakara. Na kisi taucoko mai na iWasewase na Vualiku kei na Tokalau (kisi e dewa yani e Viti Levu) sa ra bula ka sa sega na kisi vakadeitaki ena iWasewase e rua qori.

Sa 25,069 na kisi ena gauna e tekivu veidewavi kina ena Evereli ni 2021. E dua na iwiliwili vou eda sa yacova oya e 25, 139 na iwiliwili ni kisi e Viti e tekivu ena imatai ni kisi a ripotetaki ena Maji ni 2020, sa bula e 6,319.

Na lewenivanua era vakaleqai ena COVID-19
E 11 na lewenivanua era leqa ena COVID-19 mai na ika22 ina ika27 ni Jiulai.

Na imatai ni leqa ena COVID-19 e dua na marama yabaki 46, e vakailesilesi e Valenibulalevu e Suva. A laurai e Valenibulalevu ni a taqa sivia na nona icegu. A tauvi koya na katakata kei na vuvu ena 5 na siga. A bibi vua na mate e Valenibula ka leqa ni oti e 2 na siga ni nona curu, ena ika26 ni Jiulai, 2021. Sebera ni cula na marama qo.
 
Na ikarua ni leqa ena COVID-19, e dua na turaga yabaki 65 e Makoi ka leqa ga e vale ena ika26 ni Jiulai 2021. Sa cula oti ena imatai ni cula ena veimama ni vula qo. Sebera ni cula ena ika2 ni cula. Sa kena ibalebale ni sebera ni taucoko na nona taqomaki.

Na ikatolu ni leqa ena COVID-19, e dua na marama yabaki 74 e Lami ka leqa ga e vale ena ika26 ni Jiulai 2021. Sebera ni cula na marama qo.

Na ikava ni leqa ena COVID-19, e dua na marama yabaki 71, ena itikotiko ni veivakavaletaki e Davuilevu ka leqa ga e vale ena ika26 ni Jiulai 2021. Sebera ni cula na marama qo.

Na ikalima ni leqa ena COVID-19, e dua na marama yabaki 66 e Caubati ka leqa ga e vale ena ika26 ni Jiulai 2021. Sebera ni cula na marama qo.

Na ikaono ni leqa ena COVID-19, e dua na marama yabaki 79 e Lami ka leqa ga e vale ena ika22 ni Jiulai 2021. Sebera ni cula na marama qo.

Na ikavitu ni leqa ena COVID-19, e dua na turaga yabaki 75 e Samabula. A laurai ena Valenibulalevu e Suva ni a taqa sivia na nona icegu. A bibi vua na mate e Valenibula ka leqa ena siga vata ga oya na ika25 ni Jiulai 2021. Sebera ni cula na turaga qo.

Na ikawalu ni leqa ena COVID-19, e dua na marama yabaki 62 e Suva. A laurai ena Valenibulalevu e Suva ni a taqa sivia na nona icegu. A bibi vua na mate e Valenibula ka leqa ni oti e siga 2 ni nona curu. ena ika26 ni Jiulai 2021. Sebera ni cula na marama qo.

Na ikaciwa ni leqa ena COVID-19, e dua na turaga yabaki 67 e Korovisilou. A laurai ena Valenibulalevu e Suva ni a taqa sivia na nona icegu. A bibi vua na mate e Valenibula ka leqa ni oti e siga 4 ni nona curu, ena ika26 ni Jiulai 2021. Sebera ni cula na turaga qo.

Na ikatini ni leqa ena COVID-19, e dua na marama yabaki 63 e Nausori. A laurai e Valenibula ni a taqa sivia na nona icegu. Ratou a cicivi koya na timi ni veiqaravi vakavuniwai me kau mai ena Valenibula Veivuke se na FEMAT. A lai bibi vua na mate ena Valenibula Veivuke ka leqa ni oti e 6 na siga na nona curu, ena ika27 ni Jiulai 2021. Sebera ni cula na marama qo.

Na ikatinikadua ni leqa ena COVID-19, e dua na turaga yabaki 69 e Nadera. A lai laurai ena Valenibula Veivuke na FEMAT ni a taqa sivia na nona icegu. Ratou a cicivi koya na timi ni veiqaravi vakavuniwai, ratou kauti koya ina Valenibulalevu e Suva. A lai bibi vua na mate ena Valenibulalevu ka leqa ni oti e 2 na siga na nona curu ena ika26 ni Jiulai 2021. Sa cula oti ena imatai ni cula ena veimama ni vula sa oti. Sebera ni cula ena ika2 ni cula. E kena ibalebale ni sebera ni taucoko na nona taqomaki.

E 1 tale ga sa leqa ka vakadeitaki vei koya na COVID-19. Ia, sa vakadeitaki vakavuniwai ni sega ni vuni nona leqa na marama qo na COVID-19, e leqa ga ena bibi ni mate sa tiko rawa vua.

Sa 206 taucoko na leqa mai na COVID-19 e Viti, e 204 na lewenivanua era leqa me tekivu ena Evereli ni yabaki qo. Ni vakatautauvatataki ena 7 na siga, e rauta ni 7 na leqa ena COVID ena dua na siga. E 102 tale ga na lewenivanua sa leqa ena mate bibi e tauvi ira rawa tiko; qo era sega ni okati mera leqa ena COVID-19.

iRogo ni Vakadidike Vakavuniwai
E 6,811 taucoko na lewenivanua era vakadikevi ka 1,147 e tauri na nodra sabolo ena veivanua ni vakadidike vakavuniwai tudei ena loma ni 24 na aua sa oti. Sa 365,736 taucoko era sa dikevi vakavuniwai ka 67,586 sa tauri na nodra sabolo me yacova mai nikua. Ena vanua ni vakadidike veitosoyaki, sa 5,542 sa vakadidiketaki vakavuniwai me yacova mai na ika25 ni Jiulai, ka 586 na sabolo e tauri. Sa 747,412 taucoko na levu ni lewenivanua era sa vakadidiketaki vakavuniwai me yacova mai nikua, ka 66,354 sa tauri na nodra sabolo.

iRogo ni Vakadidiketaki ni Sabolo
E 256,776 taucoko na levu ni sabolo sa vakadidiketaki rawa me tekivu mai na Evereli ni 2021 ka 299,637 na levu kece ni sabolo sa vakadikevi rawa me tekivu mai ena Maji ni 2020. Sa 2,831 taucoko na sabolo vakadidiketaki ena Sigatabu, na ika25 ni Jiulai. E lutu na iwiliwili ni ivakatautauvata ni sabolo vakadidiketaki  ena ika25 ni Jiulai ni a sogo me vakavinakataki na volau ni vakadidike na Fiji CDC  ena mataka oya. Mai na iwiliwili sa tiko rawa, ni vakatautauvatataki ena 7 na siga e rauta ni 3,401 na sabolo e vakadidiketaki ena dua na siga se 3.8 mai na 1,000 na lewenivanua. Ni vakatautauvatataki ena 7 na siga e rauta ni 26.3 na pasede ni kisi vakadeitaki.

iRogo ni veicula
Me yacova mai na ika26 ni Jiulai, sa 449,934 na lewenivanua era sa cula ena imatai ni cula ka 103,742 ena ikarua ni cula. E kena ibalebale ni sa 76.7 na pasede ni lewenivanua e gadrevi era sa cula ena imatai ni cula ka 17.7 na pasede era sa cula ena ikarua ni cula.

Ni raica ena vatavata ni veicula ni Tabacakacaka ni Bula na iwiliwili ni lewenivanua era sa cula vakadua kei ira sa cula vakarua ena noda vanua, vaka kina na veiwasewase lelevu (divisional) kei na veiwasewase lalai (sub-divisional). Ena rawa ni o raica na vatavata qo ena http://bit.ly/3h2JfCZ.

Veika me baleta na matetaka
Ni vakatautauvataki ena 7 na siga, sa 827 na kisi vou ena 1 na siga se 934 na kisi mai na 1 na milioni na lewenivanua ena 1 na siga. E tubu tiko ga na iwiliwili ni kisi vou ena veisiga. Qo e ivakatakilakila ni dewa vakaitikotiko ni mate ena lomanivanua vakatabui e Suva – Nausori. E tubu tale tiko ga na iwiliwili ni kisi mai na Yasayasa vakara ka se galala tiko mai na mate na wasewase na Vualiku kei na Tokalau.

iVakasala raraba
Vei kemuni ni vakila tiko na ivakatakilakila ni COVID-19 e Suva – Nausori: 
E tubu sara tiko na dewa vakaitikotiko ni mate ena lomanivanua vakatabui e Suva-Nausori. Kena ibalebale, kevaka e dua e vakila na ivakatakilakila ni mate e Suva -Nausori, sa dodonu me kasamitaka ni sa tauvi COVID-19. E levu vei ira na tauvi COVID-19 era na vakila eso na ivakatakilakila me vaka na vuvu, savuniucu, mosinitilotilo, katakata, sega ni vakila na ikanakana ni kakana se boica rawa e dua na ka, momosi na yago kei na mosiniulu. Era na rawa ni bula ga e vale ka sega ni gadrevi e dua na veiqaravi vakavuniwai. Sa na sega ni qai tauri tale na nodra sabolo, o ira era vakila na ivakatakilakila ni mate qo ka ra sega ni oka ena iwasewase era ririkotaki vakalevu ni rawa ni bibi na nodra tauvimate. Me ra tiko ga e vale, vakatikitikitaki ira me 14 na siga ka yadrava tiko kevaka era vakila na ivakatakilakila ni sa bibi na mate. Kevaka sa vakilai na ivakatakilakila qo, me vaka na taqanicegu se mosinisarisari, kerekere ni gole vakatotolo ena dua na vanua e qaravi vakatabakidua kina na tauvi COVID-19: 

- Valenibulalevu e Suva
- Valenibula veivuke (FEMAT) ena Vodafone Arena

Na lewenivanua e Nausori sa bibi vei ira na ivakatakilakila ni COVID-19 me gole ina:

- Valeniwai e Nausori
- Valenibula e Wainibokasi

Qirita na 165 kevaka o sega ni rawa ni lako ina dua na vanua ni veiqaravi vakavuniwai.

Ke o iko se dua o qarava tiko sa tauvimate bibi ena COVID – vakabibi vei ira na yabaki 50 se sivia, ira na tauvimate bibi me vaka na matenisuka, mateniuto, mateniyatevuso, ceguoca, levulevu sivia, se bukete – mo veitaratara se gole ena dua na vanua ni vakadidike vakavuniwai. Kevaka e sa vakadeitaki vei kemuni na mate, eratou na qaravi kemuni na neitou dauniveiqaravi.

1.)    Vei kemuni na tamata cakacaka ni sa tauvimate ka gadreva na livi mai na vanua ni cakacaka, ni sa kerei mo ni lai dikevi ena dua na vanua ni vakadidike vakavuniwai me vakarautaki e dua na ivola ni veivakadonui ni o sa na vakatikitikitaki e vale me 14 na siga.

2.)    Vei kemuni na tamata cakacaka ni sa tauvimate, e  rawa ni o kauta mai e dua na ivakadinadina vakavuniwai ni vakatikitikitaki e vale me 14 na siga vua e dua na vuniwai.

Vinaka.